Sinds 1939 niet meer weg te denken uit de gemeente Heist-op-den-Berg: de plaatselijke Rode Kruisafdeling!

In de periode dat het aantal plaatselijke Rode Kruisafdelingen spectaculair toenam, vond ook het plaatselijke Rode Kruis in Heist-op-den-Bergzijn ontstaan.

Na een voorbereidende vergadering op 30 oktober vond de eerste bestuursvergadering plaats op 3 november 1939. Eén van de eerste activiteiten was het uitdelen van warme chocomelk aan de kinderen tijdens de tweede wereldoorlog. De middelen waren toen erg beperkt, het aantal medewerkers lag nog vrij laag en bijgevolg bleven ook de acties vrij beperkt.

De jaren vijftig: zoekend en ontluikend
Om aan financiële middelen te komen werd toen gestart met de verkoop van potloden. Deze werden later vervangen door balpennen en momenteel biedt het Rode Kruis een uitgebreid gamma van kleine gebruiksartikelen aan via de scholen. Het werven van fondsen en nieuwe vrijwilligers zou trouwens een continue opdracht worden voor de jonge Rode-Kruisafdeling. Vanaf 1954 werd ook gestart met het geven van korte EHBO-cursussen zoals b.v. "Het reddend gebaar" en cursussen voor 'ambulanciers'. De cursisten bleken dan de ideale slachtoffers te zijn in de zoektocht naar nieuwe vrijwilligers.
Ook voor het lenen van krukken kon men in die tijd al bij de plaatselijke afdeling terecht.

De jaren zestig: de ontplooiing
In januari 1961 richtte men de eerste bloedinzameling in het Torengebouw te Heist-op-den-Berg in. Dat gebeurde trouwens met veel succes want meteen boden 98 vrijwillige bloedgevers zich aan.
Het was trouwens dokter Vermylen uit Schriek (huidige deelgemeente van Heist-op-den-Berg) die in 1960 op het idee was gekomen om buiten de bloedtransfusiecentra bloed in te zamelen. Tot dan gebeurde het inzamelen van bloed uitsluitend in de verschillende bloedtransfusiecentra van het land, maar de opkomst van kandidaat-bloedgevers was vaak onvoldoende om aan de vraag naar bloed van de ziekenhuizen te voldoen. Dus dan maar ‘de boer op’ om bloedgevers te ronselen, en met succes…
In1962 werd het eerste "Bal van het Rode Kruis" georganiseerd: een organisatie die tot in de jaren zeventig een afnemend succes kende en uiteindelijk in 1982 definitief werd afgevoerd omwille van een te kleine publieke belangstelling.
Tijdens de strenge winter van 1963 deelden de plaatselijke RK-vrijwilligers dekens uit aan hulpbehoevenden. De jaarlijkse eerstehulpcursus zorgde ondertussen voor een stijgend aantal medewerkers en daardoor kon ook het aantal initiatieven uitgebreid worden. Zo werd ook de nood aan een eigen lokaal steeds acuter. Vergaderingen en oefeningen moesten bij vrijwilligers thuis of in gehuurde lokalen gebeuren. Het zou tot in 1978 duren tot een vaste stek gevonden werd in het lokaal achter het voormalige gemeentehuis van deelgemeente Itegem.
Dat het bij de vrijwilligers reeds toen niet aan enthousiasme ontbrak, bewijzen de weinige gegevens over die periode: tijdens een (te) grondige opruimbeurt werden heel wat documenten uit de beginperiode weggegooid.

De jaren zeventig: de vernieuwing
In 1972 kwamen er ingrijpende veranderingen in de structuur van het Belgische Rode Kruis en dat was ook merkbaar in de plaatselijke afdeling. Er werden werkgroepen opgericht voor de organisatie van bloedinzamelingen, de hulpdiensten, de propagandadagen (later de “veertiendaagse”) en de uitleendienst. Deze vernieuwing had een gunstige invloed op de werking van de afdeling: er kwamen bloedinzamelingen in Itegem (1974), Beerzel, Heist-Goor(1976), Booischot(1974) en Pijpelheide(1974); met de steun van Rotary-club kon een eerste (weliswaar okkasie-)ziekenwagen aangekocht worden.
Omwille van de fusie van Heist-op-den-Berg met de omliggende gemeenten werd het plaatselijk RK-bestuur in 1977 uitgebreid met verantwoordelijken voor de verschillende deelgemeenten. In de periode 1978-1979 zag ook “Informator” als informatieblad voor alle plaatselijke medewerkers het eerste levenslicht.
In 1978 werd er ook voor de eerste keer een bloedinzameling georganiseerd te Wiekevorst. Plaatselijk werd het Jeugd Rode Kruis geboren om jongeren de Rode-Kruisgedachte te laten smaken. Hun jongerenblad “Joebo” werd in 1980 boven de doopvont gehouden. Met de twee plaatselijke informatiebladen was de plaatselijke afdeling ook weer net even anders dan de doorsnee-afdeling. In de meeste afdelingen bestaat geen plaatselijk informatieblad.
Ongetwijfeld ook een mijlpaal in de geschiedenis van de plaatselijke hulpdienst is de overstroming te Ruisbroek in 1976. Tientallen vrijwilligers uit Heist-op-den-Berg gingen een handje helpen bij de collega’s uit Klein-Brabant.
En dat een Rode-Kruisvrijwilliger social-minded is, werd in de jaren zeventig wekelijks bewezen door het begeleidend zwemmen met gehandicapten (tot in 1984).

Verder werden de bestaande activiteiten (hulpdienst, uitleendienst, leergangen) verder uitgebouwd,voor zover de beperkte financiële middelen dit toelieten.

Het uitbreiden van het aantal bloedinzamelingen in de jaren zeventig en de blijvende inspanningen om mensen aan te sporen tot een bloedgift, waren de aanleiding tot het ontvangen van de Nationale Trofee van het Bloed in 1978.

De jaren tachtig: informatie en een nieuwe generatie
In de jaren tachtig dook een nieuwe generatie vrijwilligers op: heel wat kinderen van vrijwilligers volgden de cursus Helper (het entreekaartje voor het Rode Kruis) en vervoegden hun vader of moeder in het Rode Kruis. Maar ook aan nieuw bloed in de de RK-rangen ontbrak het toen niet.
Verder kenmerkten de jaren tachtig zich als een periode waarin het informatie verstrekken aan de bevolking een belangrijke plaats innam. Waar men in het verleden hoofdzakelijk bezig was met de eigen activiteiten, traden in de jaren tachtig begrippen als communicatie, informatie en technologie op het maatschappelijk voorplan. Mensen namen meer en meer een kritische houding aan en financiële steun was niet meer vanzelfsprekend.
Het Rode Kruis speelde daarop in door uitgebalanceerde informatiecampagnes op te zetten. Ook op plaatselijk vlak werd meer en meer aandacht en tijd besteed aan Public-Relations. Naast de informatieverstrekking en fondsenwerving tijdens de jaarlijkse “veertiendaagse” waren er o.a. volgende PR-activiteiten:
- Tussen 1979 en 1986 werden acht voet-, fiets- of autozoektochten georganiseerd.
- Tussen 1985 en 1993 werden 15 succesrijke quizavonden georganiseerd. Meestal waren het algemene quizen (over een tiental onderwerpen), maar ook typische ‘onderwerpsquizen’ over b.v. alleen maar sport (1986), de gemeente Heist-op-den-Berg (1990) of Europa (1993) staan op het palmares. Gezelligheid was steeds troef.
- Tussen 1985 en 1989 werd de Rode-Kruiswerking bij tientallen Heistse verenigingen voorgesteld
- Vanaf 1985 was er een informatiestand op de Heistse braderij
- Tussen 1985 tot 1993 was er steeds een informatiestand op de plaatselijke meerdaagse jaarbeurs (later het Midzomersalon). Om de CPR-actie te promoten was er zelfs in 1987 een doorlopende demonstratie van de reanimatietechnieken.
- In 1987 en 1988 waren er ook vijfdaagse demonstraties over eerste hulp in het voormalige Torengebouw te Heist.
- Tussen 1987 en 1995 waren er jaarlijks verschillende infoprogramma’s op radio Christina. Steeds werd een gezondheidsthema uitgediept in de vorm van een interview en op het einde konden luisteraars dan reageren. Met dit initiatief was de afdeling een creatief buitenbeentje binnen de plaatselijke afdelingen want nergens anders gebeurde zoiets.
- In 1985 werd tevens een promotiefilm voor het bloed- en plasma geven gemaakt en in 1989 werd een intensieve wervings-campagne voor nieuwe bloedgevers gevoerd met de medewerking van bekende Heistenaar Paul Michiels en met behulp van een zelfgemaakte reclamewagen die in de verschillende deelgemeenten op regelmatige tijdstippen werd geplaatst. Bovendien werd vanaf 1985 ook gestart met weke-lijkse ritten naar de plasmacentra van Antwerpen en Mechelen.

De collectieve inspanning van de vrijwilligers tijdens deze activiteiten loonde ook de moeite: met de opbrengst konden verschillende nieuwe reanimatiepoppen en materiaal voor de uitleendienst en de hulpdienst worden aangekocht.
In 1982 en 1988 kon telkens een nieuwe ziekenwagen aangekocht worden dankzij de inzet van de vrijwilligers bij de zelfkleververkoop en de medewerking van de verschillende scholen, het gemeentebestuur en de serviceclubs Rotary-club en InnerWheel. Het enthousiasme van de vrijwilligers kende soms geen grenzen: om geld in het laatje te brengen werden door het Jeugd Rode Kruis en de Hulpdienst ooit taarten en smoutbollen verkocht. En ook twee voetbalwedstrijden tegen een ploeg bekende Vlamingen en tegen de Heistse brandweer (1984) staan op het actief. Gelet op de resultaten van deze twee wedstrijden is het ook bij die wedstrijden gebleven.
De extra inspanningen om nieuwe bloed- en plasmagevers aan te trekken waren ook de aanleiding voor de Nationale Dienst van het Bloed om de plaatselijke afdeling in 1986 voor de tweede maal de “Trofee van het Bloed” te schenken. Hiermee is Rode Kruis-Heist-op-den-Berg de enige afdeling die deze trofee twee keer in ontvangst mocht nemen.

Meer en meer werd ook op de plaatselijke afdeling een beroep gedaan voor internationale hulpacties van het Rode Kruis:
- Zo werden in 1981 350 voedselpakketten voor Polen klaargemaakt en persoonlijk bezorgd. En ook tijdens de daaropvolgende jaren werden op vraag van enkele Poolse families nog regelmatig kledingspakketten naar Polen gebracht.
- In de winter van 1984-1985 verleenden we onze medewerking aan de nationale actie “Overleven” t.v.v. de slachtoffers in Ethiopië.
- In de winter van 1989-1990 hielden we i.s.m. het gemeentebestuur een succesvolle actie voor de slachtoffers in Roemenië: 650 000 frank, 330 voedselpakketten, 1100 zakken kleding waren het resultaat.
Om de actie Roemenië te steunen kreeg Rode Kruis-Antwerpen een schip ananas. Deze lading werd verdeeld onder alle afdelingen. Via de verschillende inzamelpunten voor kleding en de wekelijkse rommelmarkt brachten we zo 420 stuks ananas aan de man (tegen 100 BEF/stuk).
Verder deden we ook onze duit in het zakje voor de structurele noodhulp van het Internationale Rode Kruis. In dat kader had de plaatselijke afdeling sinds 1984 een petekind in een Rwandees weeshuis van het Rode Kruis. In 1993 werd het weeshuis tijdens de burgeroorlog in Rwanda verwoest en kwam er een abrupt einde aan alle peterschappen.

De jaren negentig : “professioneel vrijwilligerschap” en erkenning
De jaren negentig kenmerken zich binnen het Rode Kruis door een doorgedreven drang naar “professioneel vrijwilligerschap”: het werken met gespecialiseerd (en duur) materiaal wordt de norm en de minimumopleiding voor de vrijwilligers van de hulpdienst wordt opgetrokken. Mensen verwachten meer dan geholpen te worden, mensen willen op een professionele manier geholpen worden , ook al gebeurt dat door vrijwilligers. Op dat vlak zitten we trouwens zeer goed in Heist-op-den-Berg: er is een ruime kern van opgeleide vrijwilligers in de hulpdienst en zes erkende lesgevers Eerste Hulp staan ter beschikking. In totaal kan Rode Kruis-Heist-op-den-Berg rekenen op 82 plaatselijke medewerkers.
Net zoals in het afgelopen decennium wordt nog steeds een uitgebreid dienstenpakket aangeboden:
- De hulpdienst zorgt op meer dan 100 sport- en andere manifestaties voor een eerstehulppost.
- Er zijn 36 bloedinzamelingen op het Heistse grondgebied. Jaarlijks worden er verschillende eerstehulpcursussen gegeven voor het grote publiek. Daarnaast worden er ook tientallen voordrachten rond gezondheidsthema’s of CPR georganiseerd.
- We verlenen onze medewerking aan verschillende ziekendagen
- Er gebeuren jaarlijks ook meer dan 100 uitleningen van sanitair materiaal zoals krukken, ziekenhuisbedden, rolwagens...
- Het Jeugd Rode Kruis zorgt maandelijks voor een zinvolle activiteit met jongeren rond thema’s zoals eerste hulp, internationale verstandhouding en sociale activiteiten.
- Sinds 1992 houden we ook jaarlijks een eindejaarsactie via de verkoop van kerststukken, kaarsen, Glühwein en chocomelk: de opbrengst van deze actie ging de laatste jaren naar de vakantiekampen voor kansarme kinderen.
- De Hoofdzetel van het Rode Kruis te Brussel organiseert al jaren vakantiekampen voor kansarme kinderen en kinderen uit instellingen. Deze organisatie wordt financieel volledig gedragen door sponsors en een kleine bijdrage van de deelnemers. Sinds 1995 staan we mee in voor het vervoer van de kinderen naar het zeilkamp in Friesland en leveren we ook een financiële bijdrage.

Verder steunen we reeds enkele jaren via een financiële bijdrage een internationaal RK-project:
- In 1992 vonden miljoenen mensen de dood in Somalië en ex-Joegoslavië. Tijdens een gerichte inzamelactie van één week werden 1074 stuks zeep, 244 stuks tandpasta , 285 kg suiker en 204 liter shampoo verzameld door het Rode Kruis in Heist-op-den-Berg. Financiële bijdrages moesten op een nationaal nummer worden gestort.
- Amper een jaar later maakte de genocide in Rwanda een einde aan alle ontwikkelingsprojecten die het land en zijn inwoners een beter bestaan konden geven. Ook het weeshuis van het Rode Kruis in Kaciyru moest eraan geloven. Van de weeskinderen geen spoor…
Via collectebussen bij bakkers, de eindejaarsactie van 1993 en een kaas&wijnavond konden we nadien 75.000 BEF storten ten voordele van de wederopbouw van Rwanda.

Ook na 1993 heeft het Rode Kruis zich nog meermaals laten opmerken met o.a. het behalen van de cultuurprijs en een bezoek aan Prinses Astrid. Daarover vind je echter meer op de "wist je dat..."-pagina van deze website.

In 1999 waren er 278 afdelingen in Vlaanderen. In de chronologische lijst bekleedde de afdeling Heist-op-den-Berg met haar 60-jarig bestaan toen de 70-ste plaats. Binnen de provincie Antwerpen zijn er 19 afdelingen ouder dan Heist-op-den-Berg.
1999 was ook het jaar waarin we gedurende enkele weekends in maart plantjes verkocht hebben op de Heistse markten. Ruim 3000 euro konden we storten voor de Rode Kruishulp aan de vluchtelingen in Kosovo.
In 1999 werd de afdeling internationaal toegankelijk door de lancering van deze website.

De jaren 2000 :
De laatste jaren hebben we onze handen vol met de verschillende activiteiten. Dat vertaalt zich ook in extramateriaal. Met de steun en de medewerking van de gemeente werd het Rode Kruislokaal in de periode 2008-2009 grondig gerenoveerd en heringericht zodat we klaar zijn voor de toekomst.
In 2014 vierde de afdeling haar 75-jarig bestaan met een vierdaagse om u tegen te zeggen: gedurende 4 dagen en verschillende sessies werden 150 personen opgeleid om te reanimeren te defibrilleren. Daarnaast was er ook een tentoonstelling over de verschillende diensten. Twee weken later werden twee "kloempen" gepland ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Rode Kruisafdeling en ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het Belgische Rode Kruis. Dit gebeuerde in aanwezigheid van de Heistse burgemeester Vleugels en van dr. Philippe Vandekerckhove, afgevaardigd bestuurder van Rode Kruis-Vlaanderen.  

2018

In de zomer van 2018 neemt de Rode Kruisafdeling zijn intrek in een nieuwe locatie achteraan de brandweerkazerne, Broekstraat 46 B te Hallaar. De gemeente zal het lokaal in Itegem samen met het vroegere gemeentehuis en bibliotheekpost verkopen.