Rode Kruis-Vlaanderen heeft doorbraak om vervallen bloedplaatjes te recycleren tot diervriendelijk biotechproduct

Rode Kruis-Vlaanderen ontwikkelde een methode om vervallen bloedplaatjes te recycleren tot een belangrijk biotechproduct. Het gaat om een speciaal groeiserum, dat momenteel wordt geproduceerd door hartpuncties op miljoenen kalfsfoetussen. Die methode niet diervriendelijk en erg omstreden, maar het groeiserum is belangrijk voor steeds meer medische innovaties. Gaande van vaccinproductie tot cel & gentherapie. Rode Kruis-Vlaanderen slaat nu 2 vliegen in 1 klap: ze hebben een oplossing voor bloedplaatjes die anders vernietigd moeten worden én ze zorgen voor een diervriendelijk alternatief voor een belangrijk biotechproduct.

“Rode Kruis-Vlaanderen geeft met deze innovatie het goede voorbeeld, door niet alleen goed te zijn voor mensen, maar ook voor dieren”, zegt Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts. “Het is onze verdomde plicht om vermijdbaar dierenleed ook effectief te vermijden. In Vlaanderen zijn we gelukkig niet alleen voortrekker inzake dierenwelzijn, maar ook inzake biotechnologie”.

Gecontesteerd groeiserum is van groot belang

De komende jaren wordt verwacht dat de vraag naar groeiserum voor onder andere vaccinproductie en cel & gentherapie zal blijven stijgen. Ook bij toepassingen als stamceltransplantaties tegen ziektes zoals Crohn of bij behandelingen van oogziektes is het (gecontesteerde) serum van belang. Ook in de regeneratieve geneeskunde – een groeiende tak in de medische wereld – wordt groeiserum gebruikt om beschadigde weefsels en organen te herstellen of vervangen. Wetenschappers groeien hiervoor menselijke cellen op in het labo om nieuwe weefsels of organen te vormen, het is deze celkweek die nood heeft aan het (gecontesteerde) groeiserum.

Het groeiserum zelf is vandaag afkomstig als bijproduct van de vleesindustrie in Zuid-Amerika. Bij zwangere koeien wordt de foetus na het slachten verwijderd en het bloed wordt afgenomen via een hartpunctie bij de foetus. Het slachten van de moeder zorgt dat het kalfje sterft door verstikking (zuurstoftekort), het bloed wordt vervolgens gebruikt om het serum te produceren. Er zijn veel ethische, maar ook medische bezwaren bij deze methode te maken. Na de Covid-19 pandemie is men steeds vaker op de hoede om te vermijden dat infectieziekten kunnen overspringen van dier op mens. Het serum blijft echter zeer frequent gebruikt omdat de alternatieven beperkt zijn.

Recent ontwikkelde Rode Kruis-Vlaanderen een innovatieve én diervriendelijke methode om een alternatief serum te verkrijgen uit vervallen menselijke bloedplaatjes, die niet meer geschikt zijn voor transfusie.

Een innovatief en diervriendelijk alternatief

“In de biotech-sector is men al langer op zoek naar een alternatief, maar dat is vandaag beperkt voorhanden. We weten echter dat bloedplaatjes die we ophalen bij mensen, vol zitten met de voedingsstoffen die nuttig zijn om cellen op te groeien.” vertelt professor Hendrik Feys, Directeur Wetenschappelijk Onderzoek Rode Kruis-Vlaanderen, “Bloedplaatjes zijn beperkt houdbaar na afname, en het is onvermijdelijk dat een klein percentage verloren gaat. In het labo van Rode Kruis-Vlaanderen hebben we een nieuwe methode ontwikkeld om uit die bloedplaatjes een serum te maken (Human Platelet Lysate) dat een alternatief vormt voor foetaal kalfsserum.”

Een aantal labo’s en bedrijven wereldwijd produceren vandaag reeds een soort serum uit bloedplaatjes. Deze productie wordt compleet gedomineerd door spelers in de Verenigde Staten en hun methode om serum te maken uit bloedplaatjes heeft het moeilijk met Europees bloed.

“In België en de meeste Europese landen worden bloedproducten vaak anders behandeld na donatie dan in Amerika. Dit maakt dat de methode die men in Amerika gebruikt om het serum te maken, niet geschikt is voor bloedproducten uit Europa. Wij hebben een innovatieve methode ontwikkeld die ook dat probleem opvangt. Hierdoor kunnen we ook bouwen aan strategische onafhankelijkheid van de Amerikaanse markt.” legt professor Feys uit.

Mensen en dierenlevens

Rode Kruis-Vlaanderen heeft haar innovatieve methode gepatenteerd in meerdere landen. “We doen dit omdat het voor ons belangrijk is dat mogelijke opbrengsten uit onze methode maximaal worden ingezet om mensen te helpen.” duidt professor Feys.

Vandaag haalt Rode Kruis-Vlaanderen 35.000 bloedplaatjesdonaties per jaar op. Bloedplaatjestransfusie is belangrijk voor het stoppen of voorkomen van bloedingen bij verschillende ziektes. Bloedplaatjes hebben echter een beperkte houdbaarheidsdatum van vijf dagen. “Dat maakt het onvermijdelijk dat we elk jaar een aantal vervallen plaatjes moeten weggooien. We zijn creatief gaan nadenken hoe we deze verspilling konden vermijden, met deze nieuwe methode tot gevolg.” zegt professor Feys.

“Wij gebruiken alleen vervallen bloedplaatjes. In Vlaanderen is dat aantal beperkt omdat we sterk inzetten om verval te vermijden, maar in heel Europa gaat het snel over grote volumes.” legt professor Feys verder uit, “We hebben vandaag gesprekken met verschillende biotech spelers die interesse hebben in ons diervriendelijk product én met spelers in andere landen om te kijken hoe we vervallen bloedplaatjes beter kunnen recycleren.”

"Minder dierenleed, meer innovatie. Fantastisch dat Rode Kruis-Vlaanderen pionierswerk doet in diervriendelijke biotechnologie." zegt Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts. "We zijn in Vlaanderen niet te beroerd om ook internationaal een voortrekkersrol op te nemen”.

Extra info:

In Vlaanderen vervallen ongeveer 3-5% van de bloedplaatjesproducten door de beperkte houdbaarheidsdatum, in heel Europa gaat het over ongeveer 10%.