Primeur in Vlaanderen: apothekerskruisen tonen voortaan live de bloedvoorraad
Voor het eerst zullen apothekerskruisen in Vlaanderen de actuele bloedvoorraad weergeven. Gemiddeld genomen is de bloedvoorraad sterk, maar af en toe zijn er momenten met specifieke tekorten. In 2024 waren er 18 dagen waarop minstens één bloedgroep een kritiek niveau bereikte, telkens na de vakantieperiode of feestdagen. Om de bloedvoorraad beter zichtbaar te maken en het bewustzijn over bloeddonatie te vergroten, start Rode Kruis-Vlaanderen een samenwerking met Pharmes, marktleider in apothekers-LED-borden. “Op korte termijn gaat het om 20 kruisen, maar tegen het einde van het jaar willen we dat aantal uitbreiden tot meer dan honderd” zegt Vincent Verbeecke, woordvoerder van Rode Kruis-Vlaanderen.
“De technologie achter de LED-apothekerskruisen is een echte primeur in België. Met deze innovatie willen we apothekers de kans geven om een zichtbare maatschappelijke rol te spelen. Zij beslissen natuurlijk zelf of ze deze functie activeren, maar we krijgen nu al veel positieve reacties en concrete vragen van apothekers die mee willen doen,” zegt Mathieu Dejager, zaakvoerder bij Pharmes.
Doorheen het jaar zorgt Rode Kruis-Vlaanderen voor een stabiele bloedvoorraad, dit met dank aan duizenden bloeddonoren. Een stabiele bloedvoorraad is nodig om te zorgen dat operaties kunnen doorgaan, kankerpatiënten bloedtransfusies blijven krijgen, mensen die een ongeval meemaken kunnen overleven.
Tijdens vakantieperiodes en feestdagen is dit echter minder eenvoudig. In 2024 waren er zo 18 dagen waar de bloedvoorraad voor minstens één bloedgroep kritiek was. Rode Kruis-Vlaanderen heeft procedures die op deze momenten zorgen dat gekende donoren actief worden opgeroepen. Een algemene publieke oproep is het laatste redmiddel, maar dit zetten ze niet graag in. Belangrijker is om jaarlijks voldoende nieuwe donoren aan te trekken. “Nieuwe donoren helpen ons om ook in de toekomst de bloedvoorraad te blijven garanderen. We kunnen vandaag rekenen op een trouwe donorbasis, maar omwille van natuurlijke uitval is het van groot belang dat we nieuwe mensen blijven aantrekken.” zegt Verbeecke.
Achttien kritieke dagen in 2024
In 2024 waren er zeventien dagen waarop één bloedgroep een kritiek niveau bereikte, en één dag waarop twee bloedgroepen tegelijk kritiek waren. Een kritieke bloedvoorraad betekent dat leveringen aan ziekenhuizen beperkt worden, waardoor niet-dringende operaties mogelijk uitgesteld worden. Dringende bevoorrading wordt echter quasi altijd gegarandeerd.
“Er zijn vier bloedgroepen – O, A, B en AB – gecombineerd met de resusfactor, die bepaalt of het bloed positief of negatief is,” legt Verbeecke uit. “Mensen met een negatieve bloedgroep kunnen doorgaans doneren aan iemand met een positieve bloedgroep van hetzelfde type, maar niet omgekeerd. Negatief bloed is dus meer inzetbaar, waardoor de vraag groter is. O-negatief bloed kan in noodgevallen zelfs aan iedereen toegediend worden.”
“Het zijn net die negatieve bloedgroepen die het vaakst kritiek staan. In 2024 was AB-negatief elf dagen kritiek, telkens in februari. B-negatief stond zes dagen kritiek, telkens in november. En op 13 november stonden zowel O-negatief als B-negatief op kritisch niveau. Dit jaar was er tot nu toe één kritieke dag: 15 januari, toen voor bloedgroep B-negatief.”
De verklaring ligt volgens Rode Kruis-Vlaanderen grotendeels in vakantieperiodes en feestdagen. “Wie buiten Europa reist, mag één tot zes maanden geen bloed doneren. Reizen maakt het ook praktisch moeilijker om te doneren, en we zien daardoor een duidelijke terugval in augustus en september. Ziekte leidt dan weer tot uitstel van twee weken, wat vooral tijdens de wintermaanden impact heeft. Zo staan de maanden september, november, december en februari vaak onder druk.” Rode Kruis-Vlaanderen roept Vlamingen dan ook op om ook in de vakantieperiodes bloed te doneren, met de online donorzelftest op de website van de organisatie kan je bepalen of je bloed mag doneren.
Van straatbeeld tot donatie
Zeventig procent van alle Vlamingen heeft ooit bloed of plasma nodig om te overleven. Dankzij de nieuwe samenwerking met Pharmes komt de actuele bloedvoorraad letterlijk in het straatbeeld. Een (levensreddende) primeur voor Vlaanderen. Pharmes levert jaarlijks zo’n 120 nieuwe LED-kruisen aan apothekers. Vanaf april worden 20 van deze kruisen uitgerust met de mogelijkheid om live de bloedvoorraad weer te geven. Die informatie is gebaseerd op real-time data van Rode Kruis-Vlaanderen. Tegen eind dit jaar moet het gaan over meer dan honderd groene kruizen.
Naar een stabielere bloedvoorraad
De samenwerking past binnen de bredere strategie van Rode Kruis-Vlaanderen om een nog bredere donorbasis aan te trekken voor zowel bloed als plasma. “Een brede donorbasis is ook essentieel in crisistijd. Tijdens Covid zagen we dat bloed en plasma donaties bij ons relatief stabiel bleven, wat niet in alle landen het geval was. Die weerbaarheid krijg je alleen met een brede en diverse donorbasis. Nieuwe donoren zijn dus méér dan welkom, elke bijdrage telt.” besluit Verbeecke.
Rode Kruis-Vlaanderen organiseert overal in Vlaanderen bloedinzamelingen, ook in jouw buurt. Ontdek waar en wanneer je kan doneren via www.rodekruis.be/donorportaal.
Aan wie kan jij bloed geven?
