Delen van expertise

Rode Kruis-Vlaanderen ondersteunt zijn zuster Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen door het delen van expertise in bloed, eerste hulp en rampenparaatheid.

Delen van expertise in bloed

Voldoende en veilig bloed is essentieel om een sterke gezondheidszorg te garanderen. In Vlaanderen zijn we de grootste leverancier van bloedproducten aan ziekenhuizen en daarom zijn we een uitgelezen partner om onze kennis te delen in de internationale context. We werken met onze zuster Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen en met bloedinstellingen wereldwijd aan een verhoogde beschikbaarheid van veilig donorbloed.

Vrijwillige bloeddonoren rekruteren

Een belangrijke taak voor veel Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen is het motiveren en aantrekken van (nieuwe) donoren. Daarbij is het belangrijk dat men bloed geeft op een vrijwillige en onbetaalde basis. Als Rode Kruis-Vlaanderen zijn we namelijk van mening dat enkel vrijwillige, onbetaalde bloeddonaties voldoende veilig bloed opleveren, iets wat niet in elk land vanzelfsprekend is. Deze visie is gebaseerd op wetenschappelijk bevindingen, die aantonen dat betaalde bloeddonaties het risico op transfusie-overdraagbare aandoeningen vergroten.

Op basis van onze expertise in Vlaanderen, ontwikkelden we een internationale training om de basisprincipes van het rekruteren van vrijwillige bloeddonoren aan te leren. Zo leren nationale Rode Kruisverenigingen tijdens deze training waarom bloed noodzakelijk is, wat de voordelen zijn van vrijwillige en onbetaalde bloeddonatie en welke technieken gebruikt kunnen worden om bloeddonoren efficiënt te bereiken en te behouden. Deze training wordt gegeven door ervaren medewerkers of vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen aan medewerkers van lokale Rode Kruisverenigingen, zodat zij daarna zelf met de materialen aan de slag kunnen om hun vrijwilligers en personeel verder op te leiden.

De inhoud van deze training wordt aangepast aan de context van onze partnerlanden. Onder begeleiding van experts uit Sub-Sahara Afrika en met behulp van wetenschappelijke gegevens worden richtlijnen uitgeschreven om de inhoud van de training verder te verbeteren.

Kwaliteitsverbetering van de bloedvoorziening

Het vinden van vrijwillige bloeddonoren is echter nog maar het begin. Voordat bloed bij een patiënt terecht komt, moet er een heel proces afgelegd worden om ervoor te zorgen dat er veilig en werkzaam bloed toegediend wordt. Zo wordt het bloed getest op infectieziekten, op een correcte temperatuur bewaard en soms uitgesplitst in verschillende bestanddelen: rode bloedcellen, plasma en bloedplaatjes. Dankzij onze uitgebreide ervaring in Vlaanderen, ondersteunen we bloeddiensten wereldwijd ook hierin en maken we samen processen efficiënt en kwalitatief. Zo kunnen we op basis van een uitgebreide contextanalyse advies geven rond bijvoorbeeld de aankoop van nieuwe toestellen, opleidingen organiseren of nieuwe processen uittekenen.

Terug naar het overzicht

Delen van expertise in eerste hulp

Eerste hulp redt levens! Door mensen goed op te leiden, kunnen ze levensbelangrijke, eerste zorgen toedienen. Als Rode Kruis-Vlaanderen, zijn we een wereldwijd referentiepunt inzake eerste hulp richtlijnen. Deze kennis delen we dan ook graag binnen de Rode Kruisbeweging, universiteiten en internationale partners. Zo steunen we bijvoorbeeld de nationale Rode Kruisverenigingen uit andere landen rechtstreeks in het opbouwen van eerstehulpexpertise en activiteiten.

Vraag onze gratis eerstehulp- materialen voor Afrika aan

Neem contact op

Eerste hulp aangepast aan de context

Onder onze begeleiding bundelen Afrikaanse experten de noodzakelijke richtlijnen en lesmaterialen in hun eerstehulpopleidingen en -activiteiten in Afrika. Het 'Basic First Aid in Africa' handboek en de 'First Aid for First Responders in Africa' tonen de sterkte van deze samenwerkingen mooi aan. De richtlijnen zijn aangepast aan de Afrikaanse context, wetenschappelijk onderbouwd en besteden aandacht aan de lokale gewoontes. Zo raden we bijvoorbeeld aan om gebruik te maken van materialen die ter plaatse gemakkelijk te vinden zijn, zoals bijvoorbeeld honing als alternatief voor een brandwondenzalf. Daarnaast ontwikkelen we ook specifieke handboeken voor verschillende doelgroepen, zoals de 'Youth First Aid' voor kinderen tussen 12-16 jaar en de 'First Aid for Road Traffic Injuries' voor mensen die zich veel op de weg bevinden, zoals taxi- en buschauffeurs, politieagenten, en anderen die kunnen helpen bij ongelukken op de weg. Zeker in landelijk gebied, waar weinig gezondheidswerkers zijn en de gezondheidsinfrastructuur zeer beperkt, is eerste hulpkennis bij de lokale bevolking essentieel om elkaar te kunnen helpen in geval van nood.

Een app om eerste hulp te delen

Om eerstehulpopleidingen duurzamer te maken, ontwikkelde Rode Kruis-Vlaanderen een innovatieve en schaalbare eerstehulpopleiding-app op gsm voor nationale Rode Kruisverenigingen in Sub-Sahara Afrika: de First Aid Blended Learning app. De aangeboden opleidingen combineren e-learning via de smartphone app met een praktische eendaagse klassikale opleiding. Omdat het klassikale deel van de opleiding op die manier wordt ingekort, kan de opleiding veel goedkoper aangeboden worden en kunnen trainers op een efficiënte manier een groter aantal toekomstige eerstehulpverleners opleiden.

Daarnaast bevat de app ook een module die gebruikers bijstaat bij een noodgeval. Door enkele kernwoorden in te geven (bv. ‘verslikking’) zal de app snel de juiste instructies geven om hulp te bieden.

Opleiden van lokale trainers

Naast het ontwikkelen van gecontextualiseerde eerstehulphandboeken en -materialen, leiden we ook lokale trainers op die op hun beurt de eerstehulpkennis overbrengen naar de lokale bevolking. Die eerste stap wordt een ‘Training van Trainers’ genoemd, waarbij ervaren vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen hun inhoudelijke en didactische kennis delen met de toekomstige lokale trainers.

Lokale trainers kunnen ook uitgroeien tot ‘Meester Trainers’, door het volgen van een ‘Training van Meester Trainers’. Hierna kunnen ze zelf ook een ‘Training van Trainers’ geven. Het figuur hieronder geeft het opleidingsmodel weer dat Rode Kruis-Vlaanderen hanteert om aan lokale capaciteitsopbouw te doen.

Terug naar het overzicht

Delen van expertise in rampenparaatheid

Nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen staan wereldwijd paraat om de bevolking hulp te bieden bij rampen. Dit kan gaan van natuurrampen, zoals overstromingen, tot rampen door menselijk toedoen, zoals een gewapend conflict. Een efficiënte respons op onverwachte rampen garanderen, vereist de nodige expertise en een goede voorbereiding. Rode Kruis-Vlaanderen staat haar zuster Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen bij in deze voorbereidingen, dit zowel op institutioneel als lokaal niveau.

Insitutionele rampenparaatheid

Om op grote schaal te kunnen reageren op humanitaire noden in een land, is het belangrijk dat elke nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanvereniging op een snelle en efficiënte manier weet te reageren bij een ramp. Via het wereldwijde netwerk helpen Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen elkaar en wordt expertise en operationele kennis onderling uitgewisseld.

We denken hierbij onder meer aan het opleiden van interventieteams, het aanleggen en beheren van magazijnen met noodhulpgoederen, het uitwerken van structuren en procedures om snelle communicatie en besluitvorming te garanderen, enzovoort.

Rampenparaatheid binnen de lokale gemeenschappen

Ook op het niveau van de lokale gemeenschappen wordt gewerkt aan rampenparaatheid, zodat mensen zelf in staat zijn om actie te ondernemen. Dit kan zowel door te proberen om zoveel mogelijk rampen te voorkomen, door de impact ervan te beperken of door zelf al acties te ondernemen in afwachting van hulp op grotere schaal. Zo worden er onder meer lokale rampencomités opgericht in rampengevoelige gebieden. Hierin brengen experten van hun regio de grootste risico’s in hun gemeenschappen in kaart en stellen ze haalbare noodplannen op. Op basis hiervan kunnen preventieve maatregelen genomen worden. Daarbij hoort onder andere het installeren van vroege waarschuwingssystemen (‘early warning systems’), het detecteren van epidimieën, het organiseren van evacuatieoefeningen of het bouwen van orkaanbestendige huizen.

Daarnaast worden er lokale rampenresponsteams opgeleid, zodat zij na een ramp meteen in actie kunnen schieten door zoekacties op te zetten, puin te ruimen en eerste hulp toe te dienen aan gewonden.

Terug naar het overzicht

Hoe kan jij helpen?

Word vrijwilliger

Heb je ervaring in het geven van eerstehulpopleidingen?
Spreek je vlot Engels en/of Frans?
Ben je bereid om je onze Afrikaanse eerstehulpmaterialen en/of materialen rond bloed donor rekrutering eigen te maken?
Wil je graag vrijwilligers van onze Afrikaanse Zusterverenigingen opleiden in Eerste Hulp of Bloeddonorrekrutering?

Stel je dan kandidaat om expertisemissievrijwilliger Eerste Hulp of Bloed te worden via het contactformulier hieronder!

Is dit niet wat je zoekt, maar wil je toch graag helpen en denk je een bepaalde expertise te hebben die nuttig kan zijn, schrijf ons dan ook zeker aan.

Stel ons je vraag over het delen van expertise of meld je aan als vrijwilliger

Open formulier

Evaluaties & management responses

Onze werking wordt deels gefinancierd door projectfinanciering. De rapporten van de tussentijdse en eindevaluaties van ons vijfjarig programma omtrent Water, Sanitatie & Hygiëne (WASH) en Eerste Hulp, Actieplan 17-21, zijn hieronder te raadplegen.

Mensen zelfredzaam maken is de manier bij uitstek om een duurzame impact te hebben. Zowel Rode Kruis-Vlaanderen's interventiestrategie als de keuze van activiteiten in het huidige Actieplan 2017-2021 zijn gebaseerd op het idee van zelfredzaamheid.

Hoewel de projecten van Rode Kruis-Vlaanderen niet op educatie zijn toegespitst, is de aanwezigheid van leervormen – en momenten zeer belangrijk in onze projecten. Vanuit onze visie van Evidence Based Practice bekijken we dan ook dit luik van onze projecten nader, om op lange termijn meer impact te genereren.

Water, Sanitatie & Hygiene (WASH): bij hygiëne promotie probeer je het gedrag van een gemeenschap rond watergebruik te veranderen door onder andere de kennis van de gemeenschap te verhogen. Deze kennisoverdracht vindt plaats op verschillende manieren zoals tijdens een gemeenschapssamenkomst of individuele bezoeken aan huishoudens. Beide manieren vereisen een andere educatieve aanpak.
Eerste Hulp: de belangrijkste pijler in onze programma’s is kwalitatieve eerstehulptrainingen uitbouwen en ondersteunen. Hiertoe zorgen we onder andere voor evidence-based trainingsmaterialen en leiden we mastertrainers en trainers op. Zowel binnen de training van (master)trainers als bij het opleiden van de uiteindelijke doelgroep, speelt een goede didactische aanpak en het verzamelen van feedback (met als doel continue bijsturing en verbetering) een grote rol.

Gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, werd er zowel een tussentijdse als en een eindevaluatie uitgevoerd die gericht waren op het beoordelen van deze leermomenten en leervormen in onze WASH en Eerste Hulp projecten.

Tussentijdse evaluatie

De tussentijdse evaluatie werd uitgevoerd door 'The Learning Hub' tussen november 2019 en mei 2020, met als doel:

De impact van de leercomponenten (opleidingen, kennisoverdracht, communicatie rond gedragsverandering) in onze programma’s doen toenemen.
Het verkennen van digitalisering als een hulpmiddel om onze trainingen impactvoller en kosteneffectiever te maken.

De evaluatie werd uitgevoerd in Tanzania en Rwanda. Uiteraard laten de aanbevelingen en geleerde lessen zich ook vertalen naar onze andere partnerlanden.

Uit de evaluatie blijkt dat Rode Kruis-Vlaanderen reeds een zeer degelijke basis voorziet voor de leercomponenten in de lopende programma’s en dat er al een aantal interessante, eerste initiatieven met betrekking tot digitalisering genomen zijn. De evaluatie identificeerde enkele geleerde lessen en deed een reeks aanbevelingen om op een kosteneffectieve en meer digitale manier de impact te verhogen.

Het finale rapport van de tussentijdse evaluatie en de management response zijn hier te raadplegen:

Eindevaluatie

De eindevaluatie werd uitgevoerd door 'Key Aid Consulting' tussen januari 2022 en mei 2022. Deze evaluatie had als doel alle WASH en Eerste Hulp projecten van het Actieplan 2017-2021 te beoordelen op de volgende criteria:

Relevantie: doet de interventie wat ze moet doen?
Coherentie: hoe goed past de interventie?
Doeltreffendheid: bereikt de interventie haar doelstellingen?
Efficiëntie: hoe goed worden de middelen gebruikt?
Impact: welk verschil maakt de interventie?
Duurzaamheid: zullen de voordelen blijvend zijn?

De evaluatie werd uitgevoerd in al de projectlanden binnen het Actieplan 2017-2021, namelijk Nepal, Zimbabwe, Burundi, Mozambique, Rwanda, Zuid-Afrika en Tanzania.

Het Actieplan 2017-2021 blijkt de beoogde resultaten bereikt te hebben in de Eerste Hulp projecten: leken, personeel en vrijwilligers van de lokale Rode Kruis verenigingen beschikken over adequate, actuele en “evidence-based” kennis en vaardigheden om eerste hulp te verstrekken aan mensen in nood, waardoor de veerkracht en capaciteit voor (nood)hulp van de gemeenschap werd vergroot. De Eerste Hulp projecten waren bijzonder waardevol gezien de beperkte dekking van gezondheidscentra en -diensten in de lokale regio’s.

De WASH projecten bleken ook zeer relevant, daar toegang tot veilig water en sanitaire voorzieningen belangrijke behoeften waren in de betrokken gemeenschappen. De bouw van waterpunten en verbeterde latrines slaagden er in deze behoeften te vervullen in de meeste landen. In bepaalde andere landen ondervonden we wel meer uitdagingen hieromtrent, voornamelijk in verband met de aankoop van bouwmateriaal, de tijdige levering ervan in de gemeenschappen, vertraging veroorzaakt door onderhandelingen met lokale autoriteiten, etc. Het gebrek aan voldoende ervaring van de lokale partner in de WASH sector en minder gekwalificeerd personeel verklaren ten dele dit verschil tussen de landen. De geleerde lessen en aanbevelingen zullen ongetwijfeld van pas komen in toekomstige projecten, waaronder het nieuwe meerjarenprogramma 2022-2026.

De eindevaluatierapporten en de management responses hierop zijn hier te raadplegen: