Beter helpen dankzij onderzoek

Kwalitatieve hulp bieden vinden we erg belangrijk. Dankzij ons Centrum voor Evidence-Based Practice (CEBaP) kunnen we al onze activiteiten wetenschappelijk onderbouwen. Zo garanderen we effectieve en efficiënte hulpverlening bij alles wat we doen, van bloedvoorziening tot noodhulp.
CEBaP focust voornamelijk op vier van de vijf topics van onze onderzoeksstrategie:

• bloedplaatjes
• bloed-, plasma- en bloedplaatjesdonoren
• eerstehulponderricht en hygiënepromotie
• eerstehulpverlening en paraatheid bij rampen

Wat is Evidence-Based Practice?

Evidence-Based Practice (EBP) houdt in dat je aanbevelingen formuleert op basis van het best beschikbare wetenschappelijke bewijs, aangevuld met de voorkeur en belangen van de betrokken doelgroep, alsook met het advies en de ervaring van specialisten. Het staat haaks op het nemen van beslissingen uit gewoonte of op basis van intuïtie. 

Onderzoek doen en evidence-based werken maken deel uit van de vijfjarenstrategie van Rode Kruis-Vlaanderen (RKV). Binnen RKV is CEBaP verantwoordelijk voor het verzamelen, beoordelen en samenvatten van de beschikbare wetenschappelijke literatuur. Om deze wetenschappelijke evidence (met lage of hoge zekerheid) vervolgens te toetsen aan de voorkeuren en belangen van de doelgroep, wordt een beroep gedaan op de expertise van de verschillende operationele diensten van RKV. Tot slot worden de ervaring en het advies van externe experten meegenomen tijdens zogenaamde expertenmeetings. Deze drie pijlers vormen samen de basis voor EBP. Op die manier kunnen we een gefundeerd antwoord formuleren op vragen die ons door de diensten of van buitenaf gesteld worden.

Lees meer over (het belang van) evidence-based werken binnen Rode Kruis-Vlaanderen

Efficiëntere en effectievere hulpverlening

We passen de principes van Evidence-Based Practice permanent toe binnen onze werking. Zo kunnen we onze hulpverlening optimaliseren en steeds efficiënter en effectiever maken. In ons onderzoek zetten we in op kennisontwikkeling en kennisverspreiding.

Kennis ontwikkelen

Ons Centrum ontwikkelt evidence-based richtlijnen die elke 5 jaar geüpdatet worden. Daarnaast brengen we via ‘systematische reviews’ een overzicht van alle wetenschappelijke studies die relevant zijn om een specifieke vraag te beantwoorden. Als we ergens een tekort aan wetenschappelijke bewijzen identificeren, dan voeren we ook primair onderzoek uit.

Bekijk alle publicaties van CEBaP

Kennis verspreiden

We verspreiden onze kennis zowel op nationaal als internationaal vlak door middel van publicaties in vakbladen, deelname aan congressen en presentaties op meetings en evenementen. Daarnaast hebben we een e-learning module ontwikkeld en geven we jaarlijks een workshop “Evidence-Based Practice” om medewerkers van verschillende diensten van Rode Kruis-Vlaanderen kritisch te leren omgaan met informatie en de basisprincipes van Evidence-Based Practice bij te brengen. Deze e-learning is ook voor het brede publiek beschikbaar en vind je hier.

Kernwaarden van CEBaP

Met ons Centrum voor Evidence-Based Practice willen we de beleidsvoering van Rode Kruis-Vlaanderen ondersteunen. We willen een brug slaan tussen wetenschap en praktijk, met oog voor de belangen van de doelgroep. We informeren altijd objectief en transparant over ons onderzoek en werken volgens strikte methodologische standaarden.

Bezoek de website van CEBaP

Overal in Vlaanderen en Brussel zamelen we bloed in en bevoorraden we ziekenhuizen met veilige bloedproducten. We streven daarbij naar een optimale dienstverlening. Dit kunnen we garanderen door onderzoek te doen naar onder andere bewaring, kwaliteit, verwerking en veiligheid van bloedproducten. Hiervoor kijken we met een kritische en onafhankelijke blik naar de wetenschappelijke dilemma’s in de transfusiegeneeskunde. Mede dankzij ons onderzoek kunnen we patiënten nog beter helpen.

Onderzoek naar bloedproducten

Ons Transfusion Research Centre (TReC) onderzoekt biologische, biochemische en biomedische vragen over de afname, bereiding, bewaring, werking en kwaliteit van bloedproducten. Hiervoor zijn wij uitgerust met een gloednieuw modern laboratorium dat op moleculair niveau bloedcellen en –eiwitten kan onderzoeken. De onderzoeksresultaten publiceren we in gezaghebbende internationale tijdschriften. Ons translationeel wetenschappelijk onderzoek draagt bij tot het verbeteren van transfusiegeneeskunde. 

TReC focust voornamelijk op de pijler 'bloedplaatjes' van onze onderzoeksstrategie. Waarom? Rond bloedplaatjes zijn er nog heel wat onopgeloste vragen: Waarom kunnen ze niet worden gekoeld of ingevroren? Waarom werken ze, in tegenstelling tot bloedplasma en rode bloedcellen, na 5 dagen bewaring niet meer naar behoren? Welke biochemische processen liggen aan de basis van deze snelle ‘veroudering’? Welke nieuwe technieken kunnen we inpassen in de bewaring van bloedplaatjes?

Daarom focust ons team van wetenschappers vooral op bloedplaatjes, de werking ervan en hun rol bij de behandeling van bloedingen.

Bekijk alle publicaties van TReC

Ontwikkeling en verkoop bloedplaatjeslysaat (hPL)

Binnen TReC werd onderzoek gevoerd naar het ontwikkelen van bloedplaatjeslysaat (ofwel Human Platelet Lysate, hPL) uit bloedplaatjesconcentraten. hPL bevat een rijke mix van groeifactoren, cytokines en andere bioactieve moleculen die celgroei, regeneratie en weefselherstel stimuleren. Daardoor is het dus uitermate geschikt als xeno-vrij supplement voor (stam)celkweek bij o.a. productie van celtherapie. Door de ontwikkeling van ons hPL kan het Rode Kruis-Vlaanderen alle donaties optimaal benutten en daarbij een extra bijdrage leveren aan verbeterde patiëntenzorg. De onderzoeksresultaten maakten het mogelijk om een optimale bereidingsprocedure van hPL te bepalen. In samenwerking met het Transfusion Innovation Centre (TInC) werd het onderzoek vertaald naar een product dat beschikbaar gesteld wordt voor geïnteresseerden. Interesse om te testen? Het hPL kun je op deze pagina aanvragen.

Mintzberg (2015) definieerde de 'derde pijler' als "elke vereniging van mensen die noch publiek noch privaat is - noch eigendom van de staat noch van privé-investeerders. Sommige zijn eigendom van hun leden; andere zijn eigendom van niemand." Met andere woorden, de derde pijler omvat een groot deel van de samenleving, inclusief leden van non-profits en niet-gouvernementele organisaties en vrijwilligers. Bestaande discussies gaan over een dominantere rol van de overheid (publieke sector) en een dominantere rol van markten (private sector), terwijl de derde pijler een onbesproken onderwerp blijft. 

Onderzoek naar de derde pijler

Het Third Pillar Research Centre (TPRC) van Rode Kruis-Vlaanderen draagt bij tot de ontwikkeling van empirisch onderzoek naar de derde pijler, waarbij de nadruk ligt op kwantitatieve methodologieën. De focus ligt op de vijfde onderzoekspijler: 'belang van vrijwilligerswerk en social profit organisaties'. Het TPRC gebruikt met name openbaar beschikbare datasets (bv. Eurostat en World Bank Data Catalog) die de theorie empirisch testen dat een grotere derde pijler samenhangt met betere maatschappelijke resultaten. Het Centrum heeft expertise in fundamenteel onderzoek, waaronder literatuuronderzoek, gegevensextractie, synthese en analyse, en publiceert artikelen in internationale, 'peer-reviewed' tijdschriften.

Uitgelichte projecten

Maatschappelijk vrijwilligerswerk en COVID-19 sterfte in landen met hoge inkomens: een cross-sectionele studie 

Deze studie heeft tot doel de relatie tussen vrijwilligerswerk in de samenleving en de impact van COVID-19 in die samenleving te kwantificeren in een cross-sectionele studie. Gegevens over maatschappelijk vrijwilligerswerk werden verzameld voor 32 landen met een hoog inkomen (internationale analyse) en 50 Amerikaanse staten (Amerikaanse analyse). Met behulp van regressieanalyse werd het vermogen van deze variabele om COVID-19-sterfte te verklaren vergeleken met andere variabelen die in het publieke debat naar voren werden geschoven (bv. vaccinatiegraad, obesitas of leeftijd). COVID-19-sterfte werd gemeten als het aantal sterfgevallen door COVID-19 per miljoen inwoners, van januari 2020 tot januari 2022. Maatschappelijk vrijwilligerswerk verklaart 43% (resp. 34%) van de waargenomen variatie in COVID-19 sterfte (R²) in de internationale (resp. Amerikaanse staten) analyse. Vergeleken met andere variabelen verklaart maatschappelijk vrijwilligerswerk beter de variatie in COVID-19 mortaliteit tussen landen en staten van de VS, waarbij alleen de prevalentie van rokers een hogere R² vertoonde in de internationale analyse. Landen en staten met meer maatschappelijk vrijwilligerswerk werden minder beïnvloed door COVID-19, zelfs nadat rekening werd gehouden met verschillen in demografie, bruto binnenlands product, investeringen in gezondheidszorg en vaccinatiegraad. Hoewel dit bewijs niet causaal is, suggereren onze bevindingen dat factoren buiten het publiek-private debat van invloed kunnen zijn op de impact van COVID-19 op de gezondheidszorg.

Het meten van de omvang van de 'derde pijler': een wereldwijde dataset
Dit artikel wil het onderzoek naar de relevantie van de derde pijler vergemakkelijken door de eerste wereldwijde dataset te construeren met schattingen voor 120 landen. Onze bevindingen tonen aan dat de omvang van de derde pijler substantieel is, zowel gemeten als tijd van de derde pijler (Third Pillar Time - TPT) of deelname aan de derde pijler (Third Pillar Participation - TPP). TPT is gelijk aan 5,1% van de totale werkgelegenheid, meer dan de helft van de wereldwijde landbouwsector. Bovendien geven onze bevindingen aan dat TPP gelijk is aan 13,4%, wat suggereert dat meer dan 1 op 8 van de volwassen wereldbevolking actief is als vrijwilliger in de derde pijler.

Bekijk alle publicaties van TPRC

Benieuwd hoe elk land scoort?

Bekijk het hier